Gezinsbeleid in Vlaanderen

Ieder jaar publiceren we een overzicht van het beleid ten aanzien van gezinnen en dit op verschillende niveaus. Voor een van de beleidsdomeinen maken we telkens een diepgaander analyse. De resultaten worden gepubliceerd en stellen we voor op de Internationale Dag van het Gezin op 15 mei.

• De Vlaamse regering bereikte een akkoord over een hervorming van de Vlaamse adoptiewetgeving. Hierbij wordt o.m. een ‘verweving’ van pleegzorg en adoptie beoogd én het concept van ‘meerouderschap’ geïntroduceerd. In zijn bijdrage voor Agora gaat onderzoeker Gianni Loosveldt eerst in op de controverse rond interlandelijke adoptie. Hij weegt de toekomst die het beleid ziet in adoptie af aan de cijfers. Het verweven van pleegzorg en adoptie komt daarna aan bod. Ligt hier het beleidsantwoord op het ‘onevenwicht’ tussen het hoge aantal aanmeldingen voor adoptie en het lage aantal kinderen dat in aanmerking komt voor adoptie? Vervolgens werpt hij de vraag op of adoptie het sluitstuk van jeugdhulp moet worden, gevolgd door een analyse van de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens wat betreft adopties van uithuisgeplaatste kinderen. Het ‘meerouderschap’ komt als laatste aan bod. Lees het artikel: 'Hoe ver reikt het verweven van pleegzorg en adoptie en de ‘introductie’ van meerouderschap?'
• In 2021 focusten we op de band tussen broers en zussen, oftewel ‘siblings’. Broers en zussen, dat zijn relaties voor het leven. Soms de beste vrienden, soms afstandelijk, toch voor altijd met elkaar verbonden. Vreemd genoeg krijgt deze unieke gezinsrelatie maar weinig aandacht in beleid, hulpverlening of onderzoek. In het boek 'Broer of zus, de match van je leven' tonen we hoe beleid en hulpverlening de siblingrelatie beter kunnen ondersteunen.
• Op de Dag van het Gezin 15 mei 2020 vierden we eveneens het tienjarig bestaan van het Kenniscentrum Gezinswetenschappen. Na tien jaar stellen we ons de vraag of men ook in het beleid en de praktijk genoeg de ‘gezinsreflex’ maakt. In het boek 'In verband het gezinnen' geven we inzicht in de perspectieven van gezinnen en hun omgeving over gezinsondersteuning, jeugdwerk, partnerrelaties, de woonomgeving, persoonsvolgende financiering, de combinatie van arbeid en gezin en de periode na aankomst als vluchtelingengezin.
  Omdat we natuurlijk in de coronapandemie terecht kwamen, zagen we ons genoodzaakt het op de e-studiedag op de Dag van het Gezin niet enkel over ons boek te hebben, maar ook over onze onderzoeksresultaten over de impact van corona op gezinnen.
• Omdat het einde mei 2019 Vlaamse, federale en Europese verkiezingen, organiseerden we n.a.v. de Dag van het Gezin een kopstukkendebat over een kind- en gezinsvriendelijke samenleving. We publiceerden eveneens een analyse van de partijprogramma's.
• In 2018 onderzochten we hoe ouderschap partnerrelaties beïnvloedt (en omgekeerd), en welke uitdagingen dat met zich meebrengt voor hulpverlening en beleid. Samen met diverse gastauters brachten we hierover het boek 'Partners in tijden van ouderschap. Ouders en relaties in gezinnen vandaag' uit.
• Voor de editie van 2017 focusten we ons op het concept 'gezin', dat constant in beweging is, en hoe het beleid kan inspelen op die voortdurende evolutie. Wij legden deze vraag voor aan academici, belangengroepen, hulpverleners en beleidsvoerders. Het resultaat vind je in het boek 'Gezin in Vlaanderen 2.0. Over het eigene aan gezinnen', dat werd voorgesteld op een conferentie op 15 mei 2017. Lees hier het verslag van die dag.
• In 2016 bekeken we één van de opvallendste resultaten uit de publicatie van 2015, nl. het fenomeen van volwassen kinderen en hun ouders die (nog of opnieuw) samenhuizen. Samen met enkele experten uit andere (onderzoeks-)instituten schreven we de publicatie 'Zoals het klokje thuis tik. Samenhuizen van volwassen kinderen en hun ouders'. Deze werd voorgesteld op een conferentie onder dezelfde naam op vrijdag 13 mei 2016, de powerpointpresentaties en media-aandacht over deze studiedag kunt u hier terugvinden.
• Voor de editie van 2015 bekeken we de woonnoden van het dynamische, flexibele en diverse gezin van vandaag en formuleerden we beleidsaanbevelingen voor een actueler woon-, en gezinsbeleid. De publicatie 'De sleutel past niet meer op elke deur. Dynamische gezinnen en flexibel wonen' werd voorgesteld op de gelijknamige studiedag op 13 mei naar aanleiding van de Dag van het Gezin.
• In 2014 lag de focus van onze analyse op het lokaal gezinsbeleid in Vlaanderen. Einde 2013 vroegen we gemeenten wat ze zelf begrijpen onder 'gezinsbeleid' en hoe ze dat concreet invullen. We werkten we mee aan de Gezinsconferentie die de Gezinsbond op 15 mei 2014 organiseerde. Het boek 'Mozaïek en dynamiek van het lokaal gezinsbeleid in Vlaanderen' kunt u bestellen.
• Voor de editie van 2013 bekeken we de rol van het gezin, de buurt en de burger in de nieuwe ‘Huizen van het Kind'.
  De publicatie ‘Gezinsbeleid in 2012. De rol van het gezin, de buurt en de burger in de Huizen van het Kind’ kunt u bestellen. De artikels die handelen over de Huizen van het Kind kunt u via dezelfde link gratis downloaden.
  Van onze studiedag over dit onderwerp kunt u de presentaties bekijken.
• Voor de editie van 2012, 'Gezinsbeleid in 2006-2011: Van het gezin naar ouderschap als hoeksteen van de samenleving?', maakten we een evaluatie van het Vlaams gezinsbeleid 2006-2011. Het Europese beleidsniveau kreeg extra aandacht. Het lokale niveau kwam aan bod met het thema 'Gezinsvriendelijke gemeente en woonzorgzones'.
• Voor de editie van 2011 bekeken we of het gezinsbeleid samenwonen en gezinsvorming al dan niet bevordert. We stelden onze standpunten voor aan de pers op 13 mei 2011 en we publiceerden onze bevindingen in het boekje 'Gezinsbeleid in 2010: van gewoon samen tot samengewoond en opnieuw samen'.

Onderzoekers: Kathleen Emmery, Pieter Rondelez (tot 2014), Dirk Luyten (tot 2019), Elisabeth Adriaens (vanaf 2017) en Gianni Loosveldt (vanaf 2020).
Met steun van: Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin